Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda gelişen bir kanser türüdür. Rektum, kolonun son 12-15 cm'lik kısmını oluşturur ve dışkının anüsten dışarı atılmadan önce toplandığı yerdir. Kolon kanseri ve rektum kanseri birlikte kolorektal kanser olarak anılır, çünkü benzer risk faktörleri, belirtiler ve tedavi yöntemlerine sahiptirler. Ancak, rektum kanserinin tedavi yaklaşımları, rektumun anatomik konumu nedeniyle kolon kanserinden biraz farklı olabilir.
Rektum Kanseri Türleri
- Adenokarsinom: Rektum kanserlerinin büyük çoğunluğunu oluşturur ve rektumun mukozasında başlar.
- Nöroendokrin Tümörler: Rektumun hormon üreten hücrelerinden kaynaklanan nadir tümörlerdir.
- Lenfoma: Rektumun lenf dokusundan kaynaklanır.
- Gastrointestinal Stromal Tümörler (GIST): Bağ dokusundan kaynaklanan nadir tümörlerdir.
Belirtiler
- Rektal kanama veya dışkıda kan
- Dışkının incelmesi
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler (ishal veya kabızlık)
- Karın ağrısı veya rahatsızlık
- Dışkılama sırasında ağrı
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Zayıflık ve yorgunluk
- Bağırsakların tamamen boşalmadığı hissi
Risk Faktörleri
- Yaş: 50 yaş ve üzeri kişilerde daha yaygındır.
- Aile Öyküsü: Ailede kolon veya rektum kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
- Genetik Faktörler: Lynch sendromu ve ailesel adenomatöz polipozis (FAP) gibi genetik durumlar riski artırır.
- Kişisel Tıbbi Geçmiş: Daha önce polip veya kolorektal kanser geçirmiş olmak.
- Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi durumlar.
- Diyet: Kırmızı et, işlenmiş et ve düşük lifli diyet tüketimi.
- Sedanter Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği.
- Obezite: Aşırı kilo, özellikle abdominal obezite.
- Diyabet: Diyabet hastalarında artmış risk.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi.
Tanı ve Tedavi
-
Tanı Yöntemleri:
- Kolonoskopi: Kolon ve rektumun iç yüzeyini incelemek ve biyopsi almak için kullanılır.
- Fekal Gizli Kan Testi (FOBT): Dışkıda kan varlığını kontrol eder.
- Fekal İmmünokimyasal Test (FIT): FOBT’ye benzer, ancak daha spesifiktir.
- DNA Bazlı Dışkı Testleri: Dışkıda DNA değişikliklerini tespit eder.
- Sigmoidoskopi: Kolonun alt kısmının incelenmesi.
- BT Kolonografi (Sanal Kolonoskopi): BT taramaları ile kolonun görüntülenmesi.
- Biyopsi: Alınan doku örneklerinin mikroskop altında incelenmesi.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Özellikle rektum kanserinin evresini belirlemek için kullanılır.
- Endorektal Ultrasonografi: Rektum duvarının ve çevresindeki dokuların detaylı görüntülenmesi.
-
Tedavi Yöntemleri:
- Cerrahi: Kanserli bölgenin çıkarılması. Düşük anterior rezeksiyon (LAR) ve abdominoperineal rezeksiyon (APR) yaygın cerrahi yöntemlerdir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır. Genellikle cerrahi öncesi veya sonrası uygulanabilir.
- Radyoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Genellikle cerrahi öncesi tümör boyutunu küçültmek için uygulanır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Kanser hücrelerindeki spesifik moleküler hedeflere yönelik tedaviler kullanılır.
- İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı harekete geçiren tedaviler kullanılır.
Korunma ve Erken Tanı
- Düzenli Tarama: 50 yaş ve üstü kişilerin düzenli kolonoskopi yaptırması önerilir. Aile öyküsü veya diğer risk faktörleri olanlar daha erken başlamalıdır.
- Sağlıklı Beslenme: Bol miktarda meyve, sebze ve lif içeren diyet tüketmek.
- Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak.
- Kilo Kontrolü: Sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak.
- Sigara ve Alkol Kullanımını Bırakmak: Sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak.
Rektum kanseri, erken teşhis edildiğinde genellikle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Belirtiler fark edildiğinde veya düzenli tarama zamanı geldiğinde bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
